حجم در فارکس کاربردی یا بی کاربرد؟

نوشته شده توسط استیو دبلیو
ترجمه شده توسط آکادمی دال ترید

همیشه بحثی میان معامله گران بوده در خصوص میزان شفافیت معاملات در فارکس یا به طور اخص در خصوص کاربرد داده های مربوط به حجم در بازار فارکس. این بحث به دلایلی که در پایین گفته میشه، وجود داره:

• اول اینکه این بازار غیرمتمرکزه
• دوم، داده های مربوط به حجمی که وجود داره صرفا مربوط به بروکر است
• سوم، میگن که تنها حجم واقعی مربوط به بازار رو پلتفرم هایی مانند EBS و Reuters دارن
• چهارم، حجم تیک(tick volume) صرفا براساس تیک هاست و نشان از حجم بازار نیست
• پنجم اینکه میگن حجمی که مربوط به بازار آتی (futures) است کاربرد نداره، چون برگرفته از حجم واقعی معاملات یا همون معاملات بین بانکی نیست.

خب، بیاید تک تک این دلایل رو بررسی کنیم. من مدت زیادی هست که در این زمینه دارم فعالیت میکنم و تجربه های فراوانی هم کسب کرده ام. اخیرا هم در حساب تویترم یک نظرسنجی در این خصوص قرار دادم و نتایجی که به دست آوردم برام جالب بود.

به احتمال زیاد کسانی که قبلا در بازار سهام و آتی براساس حجم معامله کرده باشند، بهتر این حرف هایی که میزنم رو متوجه میشن. اما، کسانی که صرفا در فارکس معامله میکنند و صرفا براساس دیدگاه چند نفر به این نتیجه رسیده اند که حجم در فارکس کاربردی نداره، بهتون پیشنهاد میکنم با دقت بیشتری این مقاله رو بخونید.
اول از همه برای دادن جوابی کوتاه و مختصر به همه ی دلایل بیان شده در بالا اینه که این موضوع برمیگرده به نحوه ی استفاده از حجم در بازار. خب، قبل از اینکه به مباحث دیگه بپردازیم، بذارید یه کم در مورد این موضوع حرف بزنم.
الان شاید در ذهن خودتون بگید که چه دلیلی داره که حرف های دیگران رو قبول نکنم و حرف های من رو قبول کنید. در اوایل شروع فعالیت حرفه ای در بازار وقتی که در یکی از میزهای معاملاتی بانک Credit Suisse در نیویورک کار میکردم در این خصوص تحقیقات زیادی کردم و بعدا و در حال حاضر شدیدا در بازار فیوچرز و به خصوص بازار انرژی دارم کار میکنم و با مقایسه هردو بازارها به درکی در خصوص حجم در بازار رسیده ام که میخواهم با شما هم به اشتراک بگذارم. خب، بیاید که شروع کنیم.

دو دیدگاه نسبت به حجم:

1. مجموع معاملات انجام شده:

معمولا این متداول ترین حالت برای بررسی حجم است. این همان نمودار حجم متداولی است که در سطح افقی و در پایین چارت به نمایش گذاشته میشود یا اینکه به صورت والیوم پروفایل در سطح عمودی چارت قرار میگیره. این داده ها به صورت نسبی به کار برده میشن، یعنی اینکه ما مجموع معاملات انجام شده در یک کندل رو با کندل های بعدی یا قبلی مقایسه میکنیم.
پس، به طور کلی ما از داده های حجم برای مقایسه استفاده میکنیم نه اینکه بیایم و صرفا براساس تعداد قراردادها یا سهام ها به تنهایی تحلیل کنیم. چون میدونید که اگر برای مقایسه به کاربرده نشن، چنین داده هایی به تنهایی بی کاربرد هستن.
این موضوع که میگن، حجم بالا در یک کندل در روز خاصی ممکنه در روز بعدی همین مقدار حجم، قابل توجه یا بالا محسوب نشه، باید بگم که این موضوع بیشتر در تایم های میان روزی کاربرد داره و این حجم های بالا یا پایین میتونه در تشخیص کندل های بازگشتی یا کندل های عادی به ما کمک کنه.

2. معاملات انجام شده در قیمت خرید و فروش یا همان عمق بازار یا اوردربوک(که به آن نقدینگی هم گفته میشود):

معاملاتی که در قیمت خرید یا فروش(Bid or Ask) انجام میشه رو میتوان در خارج از چارت به تصویر کشید. معمولا به چنین داده هایی دلتا هم گفته میشود. نمودار عمق بازار(اوردربوک) نشان از سفارشات اجرا نشده در بازارن که به این نقدینگی هم میگن.
من خودم روزانه از این داده ها استفاده میکنم برای تشخیص اینکه در چه سطوحی شاهد ورود حجم زیادی به بازار هستیم و بتونم جهت مارکت رو تشخیص بدم. ما معامله گرها، تنها چیزی که نیاز داریم بدونیم اینه که قیمت بالا میره یا پایین. برای این کار هم جریان سفارشات بازار میتونه خیلی کمک کننده باشه. ما از اوردربوک میتوانیم به شیوه های مختلف استفاده کنیم. اساسی ترین ایده پشت این قضیه اینه که اگر تعداد یا مجموع سفارشات در قسمت خرید بیشتر از فروش بود، میتونه نشان از قدرت خریداران باشه. اما در این خصوص ما هیچ قطعیتی نداریم و در واقع مطالعات زیادی در این خصوص انجام شده و همگی به نبود الگو یا قطعیت خاصی در این خصوص اشاره کرده اند. این موضوع صرفا در چند بازار یا چارت خاص میتونه صادق باشه.

کدام نوع از داده در مورد حجم بیشتر در بازار فارکس کاربرد داره؟

به طور مختصر ما میتوانیم از هردو داده در بازار فارکس استفاده کنیم. حال بیاید یه نگاهی به چارت فیوچرز یورودلار در CME(6E) بندازیم. در پایین این چارت ما دو نوع داده مربوط به حجم داریم. یکی حجم واقعی بازاره و دیگری حجم تیک های معاملاتی است. آیا شما میتوانید آنها را از هم تشخیص بدید؟ در واقع بیشتر مردم نمیتونن این کار رو کنن، چون خیلی شبیه به هم هستند.

مجموع حجم معاملات انجام شده در بازار فارکس:

بازار فارکس هرچند که غیرمتمرکز است، اما به خوبی رگوله شده. این هم بیشتر به این برمیگرده که آربیتراژ یا تفاوت قیمت زیادی در بازار وجود نداره، یعنی به شکلیه که قیمت ها در بروکرها مختلف و ECN خیلی شبیه به هم هستن و اختلاف خیلی جزئی دارن. همین منجر شده که قیمت، رفتاری طبیعی به خودش بگیره و همین روی حجم بازار هم صادقه. حجم و قیمت به طور کامل به هم وابستگی دارند.
این حالت به شکلیه که یک کندل با حجم بالا در یکی از پلتفرم های عمده ی معاملاتی به همان نسبت در بروکری که به معامله گران خرد خدمات میده، هم به نسبت پرحجم محسوب میشه. به همین ترتیب هم اگر کندل در آنجا کم حجم باشه در بروکرهای خرده پا هم کم حجمه.
همه ی اینها برمیگرده به رگوله بودن و مسائلی که در بالا گفتم. همچنین از طرف دیگر، خیلی از بروکرهای خرده پا خودشون رو به استخرهای نقدینگی بزرگتری وصل میکنند. به عنوان مثال اگر به وبسایت این بروکرها مراجعه کنید، میبینید که عکس بانک هایی که با آنها کار میکنند رو گذاشته اند. این رو به این علت نشون میدن که به نقدینگی موجود در این بانک ها متصل هستند. با این اتصال به این بانک ها یعنی اینکه دسترسی به سفارشات اجرا نشده و حجم موجود در این بانک ها دارند.
بروکرهای خرد اگر این کار را نکنند، به مشکل نقدینگی بزرگی برمیخورن به گونه ای که دیگه طرف مقابلی نیست که بتونه سفارش شما رو اجرایی کنه.
حال براین اساس بروکرها با وصل شدن به این استخرهای نقدینگی دسترسی به حجم بازار هم دارند. این موضوع بازهم برمیگرده به این موسسه ها یا بانک هایی که نقدینگی را تامین میکنند، چه سیاست هایی نسبت به داده هایی که منتشر میکنند، دارند. به طور کلی دو نوع بروکر داریم، یکی مدل B هستش که بروکر خودش طرف مقابل معامله شما قرار داره. مانند بروکر Forex.com و بروکر دیگه اینه که معامله شما رو به استخرهای نقدینگی بدون هیچ دخالتی وصل میکنه.
حال اینکه بروکر چه داده هایی رو به عنوان حجم در چارت به نمایش میگذاره، باید از خود بروکر سؤال کنید. بعضی از بروکرها تیک های معاملاتی رو به عنوان حجم نشون میدن و بعضی های دیگر حجم واقعی رو.

تیک والیوم چیست؟

خب به این موضوع از این دید نگاه کنید. اگر شما شاهد حجم بالایی باشید، این چه مفهومی میتونه داشته باشه؟ یعنی اینکه ما تعداد تیک بیشتری هم داریم.
در اینجاست که افرادی که دانش چندانی در این خصوص ندارن، شروع به داستان گفتن میکنند. در واقع من خودم بیشتر مقالات گوگلی که منتشر میکنن رو خونده ام و باید بگم که بیشترشون چرت و پرت میگن.
وقتی که از دید حجم شاهد افزایش گردش مالی در بازار هستیم، قیمت به تناسب uptick و downtick های بیشتری داره. حال شاید الان با خودتون بگید که یک سفارش بزرگ در بازار میتونه در قیمت تاثیر بگذاره و در این صورت تعداد تیک نمیتونه نشان از این حجم بزرگ باشه. خب باید بگم که تئوریا این حرف درسته، اما چنین کاری عملا اتفاق نمیافته. بیشتر سفارشات بزرگ در بازار به مجموعی از سفارشات خرد تقسیم میشن. این سفارشات یک دفعه ای در بازار اجرایی نمیشن. هرچند که در این زمینه استثناهایی داریم، اما سازوکار اصلی بازار به این شکلیه که گفتم. چنین استثناهایی حرکات نادری در بازار هستن.
سفارشات ایس برگ(iceberg) یک نوع سفارش متداول در صرافی هاست. به عنوان مثال فرض کنید که قراره 1000 لات معامله در بازار در قسمت فروش در یک سطح مشخص اجرایی بشه. قیمت در این ناحیه مدام بالا و پایین میکنه تا اینکه به اندازه ی کافی سفارشات مارکت اوردر از سمت خریداران وارد بازار بشه تا بتونه این 1000 لات سفارش لیمیت فروش رو در بازار اجرایی کنه.
به طور کلی یادتون باشه که تحلیل داده های مربوط به حجم یک چیز نسبی است و اصلا اینگونه نباشه که صرفا به عددهایی که منتشر میکنن استناد کنید، بیشتر به تناسب اون با بقیه و درصد آن توجه کنید.
در ضمن در مورد تحلیل حجم، زمان هم بخش مهمی از ماجراست. من وقتی که موضوع حجم رو به دانشجوهام توضیح میدم، سعی میکنم، بهشون یاد بدم که شرایط بازار رو بخونن، یعنی اینکه بهشون یاد بدم که بدونن قیمت در کجاها ممکنه به مانع بربخوره و در کجا ها میتونه قدرت بیشتری داشته باشه و… . در این حالت، بحث حجم و زمان میتونه خیلی کمک کننده باشه. به خصوص وقت هایی که در چارت شاهد ورود حجم زیادی به بازار هستیم و به تناسب این حجم بالا ما شاهد تعداد تیک معاملاتی بیشتری هم هستیم. حال وقتی که قیمت بخواهد دوباره به چنین سطحی برگرده، برای گذشتن از چنین سطحی مانع سختی رو در برابر خودش داره.
ما به همان اندازه کسانی که دسترسی به داده ای پلتفرم های حرفه ای تر رو دارن و چنین سطوحی رو در چارت تشخیص میدن، میتونیم صرفا با نگاه کردن به رفتارهای حرکتی قیمت هم تشخیص بدیم.
حال براین اساس، یکی از بدترین موقعیت هایی که یک معامله گر میتونه وارد معامله باشه، میان این نواحی است. در چنین نواحی خاصی، ما با سیل عظیمی از جریان سفارشات مواجه هستیم که نداشتن درک درستی از این جریان سفارشات میتونه به تصمیمات اشتباهی منجر بشه. در این خصوص در مقالات آتی بیشتر حرف خواهیم زد.
به طور کلی، حجم یک مقوله ی نسبی است و فعالیت های مختلفی از قبیل فعالیت های تقابلی، آربیتراژ و …. در بازار اتفاق میافته. اگر قیمت قابل مقایسه باشه، اون موقع حجم ها هم در بازارهای مختلف شبیه هم خواهند بود.

اوردربوک یا عمق بازار(سفارشات اجرا نشده در بازار یا همان نقدینگی)

من چند ساله که الان دارم با داده های مربوط به معاملات اجرا شده کار میکنم. سالها پیش که کم کم با شیوه ی فعالیت بازارهای مالی به طور کامل آشنا شدم، این موضوع به مرور تاثیرات بسزایی در عملکرد من گذاشت.
الانه، بیشتر داده های مربوط به معاملات اجرا شده در بازار فارکس(هرچند که الان زیاد فارکس کار نمیکنم) مربوط به CME است. شما وقتی که به داده های مربوط به حجم که از چنین صرافی منتشر میشه نگاه کنید، متوجه میشید که معمولا داده های مربوط به بازار فیوچرز رو هم منتشر میکنند. معامله گران بازار فیوچرز فارکس به اندازه ی معامله گران بین بانکی فارکس، این فرصت رو دارن که از آربیتراژ قیمت استفاده کنند. در همین راستا، جای تعجب نیست که معاملاتی که در بازار OTC انجام میشه با قراردادهایی که در بازار فیوچرز اجرایی میشه، شباهت های زیادی رو باهم داشته باشند.
برهمین اساس ما میتوانیم از داده های مربوط به معاملات اجرا شده در بازار فیوچرز برای بررسی قیمت در نماد مربوطه در بازار اسپات هم استفاده کنیم.
برای دسترسی به چنین دیتاهای برای بازار اسپات شما به مشکل برمیخورید، چون داده های مربوط به معاملات بین بانکی به سختی منتشر میشوند. یکی از پلتفرم های مربوط به معامله گران خرد که من میشناسم، پلتفرم Sierra charts است که به وسیله ی این پلتفرم شما میتونید داده های مربوط به منابع مختلف رو دریافت کنید. اما من خودم شخصا این رو امتحان نکردم و نمیدونم که آیا به دردسرش می ارزه یا نه. حال اگر شما پلتفرم دیگری رو هم میشناسید، خیلی خوشحال میشویم که آن را با ما به اشتراک بگذارید.
شما میتوانید برای داده ی مربوط به مجموع سفارشات مارکت اوردر یا همون cumulative delta از تیک به عنوان حجم هم استفاده کنید. اما نیاز دارید که بدونید که از دل این داده ها به دنبال چه چیزی هستید. به عنوان مثال آیا به دنبال پیدا کردن رابطه ای یا واگرایی در قیمت هستید یا … . بنا به نیاز شما چنین داده ای میتونه کاملا با داده ی حجم واقعی متفاوت باشه. پس، به طور کلی اگر میخواهید که از داده های تیک به عنوان حجم استفاده کنید، بهتون پیشنهاد میکنم خودتون کامل تحقیق کنید و مطابق به نیازتون این کار رو کنید.
به عنوان مثال در چارت پایین میتوانید تفاوت حجم واقعی و حجم براساس تیک رو ببینید. این چارت فیوچرز یورودلار در CME هستش. اندیکاتور بالایی نشان از حجم تجمیعی معاملات اجرا شده است. اندیکاتور پایینی هم نشان از مجموع uptick ها و downtick هاست.

همانطور که دیدید، تفاوت بین این دو واضح است. میبینید که در نمودار حجم تجمیعی واقعی، سفارشات لیمیت نقش عمده ای به عنوان مانع برای قیمت ایفا کرده اند. همینکه معاملات دلتا یا همون مارکت اوردرها افزایش پیدا کرده، قیمت هم کاهش پیدا کرده. این نشان از این است که دیواری از نقدینگی در بازار وجود داره که همه ی مارکت اوردرهای خرید در بازار رو جمع میکنه. همچنین این نکته رو هم نادیده نگیرید که این چارت فیوچرز فارکس هستش و به شدت معاملات اربیتراژ بر روی اون تاثیر میگذاره. این رابطه چیزیه که من خودم وقتی که چارت گاز طبیعی رو معامله میکنم، به خوبی خودم رو باهاش وفق داده ام و میدونم که باید چیکار کنم. مقدار این رابطه در بازار به نسبت ابزار معاملاتی میتونه متفاوت باشه.
به طور کلی در اوردربوک ما به مجموع Uptick ها و downtick ها در طول یک سشن معاملاتی مواجه هستیم. در این خصوص، یه موضوع دیگه هم وجود داره که میگن تیک ها به طور کلی نشان از فشار فروش یا خرید در بازار هستن و همین فشار جهت قیمت رو هدایت میکنه. البته باید عرض کنم که این موضوع همیشگی نیست. هروقت به درک بهتری از قیمت و سازکار اون رسیدید، بهتر میتونید این موضوع رو درک کنید.

مقدار همبستگی در نمادهای معاملاتی مختلف

برای اینکه در این خصوص با توضیحات زیاد سرتون رو به درد نیارم، یک جدول رو که یکی از اعضای تویتر برام ارسال کرد رو بهتون نشون میدم. آقای David Belle در ادامه ی نظرسنجی که من قرار دادم این داده ها رو برای من ارسال کردن. در واقع این جدول ارزش R2 در مقایسه میان حجم تیک و حجم واقعی رو در چند جفت ارز مختلف نشون میده. این همبستگی موجود چند موضوع رو به ما نشون میده. مهمتر از همه اینکه به ما میگه داده های مربوط به حجم اصلی بی کاربرد نیستن و بلکه در عوض میتونن کاملا کاربردی هم باشن.

به طور کلی اگر این عدد بین .918(91.8%) و .979(97.9%) باشه، نشانه ی خوبیه و میتونیم به طور کلی خیلی از استراتژی های متداول رو در این نمادها به کار ببریم.
این موضوع رو دیگر مطالعاتی که در گذشته انجام شده اند رو هم تایید میکنند. حال سؤال شما ممکنه این باشه، که منی که یه معامله گر خرده پا ام باید چیکار کنم؟ بهتون پیشنهاد میکنم که بروکری که نقدینگی مناسبی داره رو انتخاب کنید. به طور کلی از بروکرهای مدل B دوری کنید. بهتره که به سمت بروکرهای ECN برید.
به طور کلی استفاده از تیک به عنوان حجم در والیوم پروفایل هم برای شما کفایت میکنه. فقط این نکته مدنظرتون باشه که POC یا بزرگترین حجم بیشتر در مارکت پروفایل (براساس زمان) کاربرد داره تا والیوم پروفایل. شدیدا به همه ی معامله گران پیشنهاد میکنم که برن و اطلاعات بیشتری در این خصوص کسب کنند.
خب تا اینجا برای امروز کافی است و شما هم اگر سوالی یا نظری داشتید حتما در بخش کامنت ها بیان کنید.